Tarihi
https://karadeniz.gov.tr/santa-yerlesimi/
Doğu Karadeniz’deki Rum- Pontus Devleti’nin kültürel mirası olan Santa Harabeleri‘nin , 17’nci yüzyılda inşa edildiği biliniyor. Sümela Manastırının , bu bölgeden taşınan taşlarla yapıldığı da ayrıca rivayet edilmektedir.
Rumların bölgeden , 1923 yılında göç etmesiyle kaderine terk edilen harabeler, Gümüşhane’ye 72 km , Trabzon’a ise 42 kilometre uzaklıkta , Gümüşhane’nin Dumanlı köyü sınırlarında yer almaktadır.
Rum sivil mimarisine , özgü eserleri barındıran ve 1999’da arkeolojik doğal sit alanı ilan edilen Santa Harabeleri , yedi ayrı mahalle olarak , taştan inşa edilen tek katlı konutlardan ve her mahallede bulunan en az bir kiliseden oluşuyor.
1700- 1900 yıllarında beş bine yakın kişinin yaşadığı harabeler, ulaşım zorluğu nedeniyle az sayıda yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret ediliyor.
Santa Harabeleri Mimari Tanımı
Yapı, Santa Yerleşimi’nde Binatlı Mahallesi’nde yer almaktadır. Santa Yerleşimi yedi mahalleden oluşmaktadır. En az birer adet tarihi kilise binasının bulunduğu bu mahallelerde, bir kısmı günümüze sağlam ulaşan, tek katlı, taş malzemeden yığma yapım sistemiyle inşa edilmiş pek çok konut , çeşme ve okul gibi tarihi yapılar yer almaktadır.
Taş sövesi , haç formundadır ve lentosunun üzerinde haç motifi işlenmiştir. Yuvarlak kemerli nişi günümüzde boştur. Kemer üzerinde kesme taş ile yapılmış bir haç motifi daha bulunmaktadır.
Santa Harabeleri Henüz Keşfedilmemiş Bir Cevher!
Ulaşım, sorunları biterse akın akın insan gelecek bu bölgeye. Zarar görmemiş doğası gerçekten tarih ve kültür ile ilgilenenlerin uğrak yeri olacaktır Santa.
Santa Harabeleri Yol Güzergâhı , Tam Bir Doğal Park.
Gümüşhane’nin merkezinde ki dağlardan yaylalara doğru çıktıkça birki örtüsü sizlere şölen sunmaya başlıyor. Türkiye’de en çok yaylası olan il Gümüşhane. Bu açıdan bile gitmeye değer gerçekten. Gümüşhane turizm geliri ve bilinirlik olarak Türkiye ortalamasının gerisinde ama bu yeri hak etmiyor. Santa Harabe’lerini görseniz , İtalya’nın Toscana bölgesinde zannedebilirsiniz kendinizi. Bulunduğu konum o kadar etkileyici ki gerçekten ,büyük yamaçların arasında kalmış sis çökünce kendinizi bir ortaçağ Hollywood filminin setinde hissedebileceğiniz bir küçük kasaba gibi …
Koruma Altına Alındı
Gümüşhane’nin Dumanlı köyü sınırlarında yer alan ve ‘Gökyüzüne yakın saklı kent’ olarak da bilinen, arkeolojik doğal sit alanı Santa Harabeleri, ‘kesin korunacak hassas alan’ olarak tescillendi.
Köyün yağmurdan çamura dönmüş sokaklarına , çakıllar dökülerek gelen turistler için daha elverişli yürüme yollarına döndürülmeye çalışılıyor.
Turizme Kazandırılması
Santa’da bulunan tarihi yapıların bir kısmının turizme kazandırılması durumunda Santa ,yılın on iki ayı turizm yapılabilecek olan hem tarihi hem doğal bir coğrafyadır. Ayder ve Uzungöl’ün başına gelen, önce yapılaşma sonra planlama değil de önce planlama sonra yapılaşmayı başarırsak, Santa ve hemen arka vadide bulunan Kurum ve İmera gibi tarihi yerleşimler hem Trabzon hem Gümüşhane’ye büyük potansiyel oluşturacaktır.
ULAŞIM
Gümüşhane şehir merkezinden , Santa Harabeleri’ne gitmek için önce Arzular Kabaköy Beldesinden, sonra da Yağmur dere Kaletaş yönü tarafına yayla yollarına doğru devam etmek gerekiyor. Gümüşhane Merkezden , Santa Harabeleri yaklaşık 75 km ‘dir. Yağmurdere’ye vardıktan sonra , Taşköprü Yaylası yönüne devam ederek Santa’ya ulaşabilirsiniz. Yol güzergâhında , Santa Harabeleri tabelaları yoğun olarak yerleştirilmiş durumda. Taşköprü Yaylası’na kadar yol düzgün sayılır , Gümüşhane Valiliği ve Gümüşhane İl Turizm Müdürlüğü tarafından betonlarla kaplanan yolda çalışmalar bitmiş vaziyette.
Santa Yolu Üzerindeki Gümüşhane Ayasofya’sını Ziyaret Edin
https://karadeniz.gov.tr/kabakoy-ayasofya-camii/
Gümüşhane , Arzular-Kabaköy beldesi sınırları içerisinde eski ismi ile Kaba Klise( Büyük Klise) anlamına gelen Kabaköy’ de yer alan Trabzon’daki Ayasofya’ya bağlı olan Türkiye’nin dokuz Ayasofya’sından biri.#kabaköyayasofyası #arzularkabaköy #kabaköy #gümüşhaneayasofyası
Yığma yapım sistemi ile inşa edilen yapıda malzeme olarak kesme taş ve moloz taş kullanılmıştır. Kuzey, güney ve doğu cephelerinde kesme taş, batı cephesinde ise moloz taş kullanılmıştır. Orijinali kilise olarak inşa edilen yapı, 3 nefli ve 3 apsislidir. Bazilikal planlı yapıda orta nef , yan neflerden daha geniş, orta apsis , yan apsislerden daha uzundur. Kırma çatısı sonradan sac malzeme ile kaplanmıştır. Yazılı kaynaklarda, bölgede 8. yüzyılda Ermenilerin iskân ettiği ve kilisenin de aynı yüzyılda yapıldığı belirtilmektedir. İleri ki dönemlerde Hagia Sophia’ya adanan kilise, 18. yüzyılda bölgeye Türkler’in yerleşmesiyle camiye çevrilmiş (1737) ve Ayasofya Camii adıyla anılmıştır. Camiye çevrilirken pastoforion odaları kapatılmıştır. Yapının kuzeyinde yer alan minaresi ise yakın tarihlidir.
Taşköprü Yaylasında Et Yiyin
Akgüller Turistik Tesislerinde , et yemeden dönmeyin. Yaylalarda yetişmiş hayvanların etleri gerçekten çok lezzetli. Etler buram buram kekik kokuyor sanki ve yemekten sonra yine bölgede ki hayvanların sütlerinde yapılmış sütlaç efsane bir kapanış olacaktır sizin için. Aynı restaurantın karşısında fırıncıda mevcut oradanda dönerken yöresel ekmek almayı unutmayın.
Gümüşhane’ye bağlı olan Taşköprü Yaylası, şehre 55 kilometre uzaklıkta bulunuyor. Gümüşhane tarafından gidecekler , Yağmurdere yolunu tercih edebilir. Trabzon tarafından gidecekler ise Sümela Manastırı yolunu kullanabilirler.
Harabe tarafından yaylaya doğru yaklaşırken bir küçük köprü size göz kırpacak. İşte o köprü yaylaya da adını veren Taş Köprü.
Bu Taş Köprü’nün , Fatih Sultan Mehmet tarafından Trabzon seferinde kullanıldığı rivayet ediliyor ancak köprü , bakımsız ve atıl durumda diyebilirim.
Bölgede ki yaylanın merkezi konumundaki Taşköprü, yeme içme açısından oldukça zengin. Daha çok Trabzonlu esnaflar bölgede ticaret yapmaktadır. Konaklama için bungalov tarzı evler bulunmaktadır. Yaylada bulunan yeşil çatılı mimarideki evler bizlere , İskandinav evlerini hatırlatıyor. Bana kalsa böyle bir yayla üzerine bu tarz binalar yerine daha konsept ahşaptan evler yapılabilirdi .
#santaharabelerigümüşhane
#gümüşhanesantaharabeleri
#santaharabeleri
#biyeregitseksantaharabeleri
Comments 1